98 - Coventry
b'B\\u0119dziemy dzisiaj m\\xf3wi\\u0107 o historii Coventry. Tak wi\\u0119c b\\u0119dzie dzisiaj sporo o historii Anglii, a tak\\u017ce j\\u0119zyka angielskiego. Nie martwcie si\\u0119 jednak, b\\u0119dzie te\\u017c tak\\u017ce sporo o Polakach. By\\u0142y okresy, kiedy Polacy zniszczyli Coventry, a by\\u0142y takie, kiedy odbudowywali to miasto.
Historia Anglii jest d\\u0142u\\u017csza od historii Polski gdzie\\u015b o 1000 lat. Uczniowie w Polskich szko\\u0142ach musz\\u0105 si\\u0119 uczy\\u0107 historii Polski gdzie\\u015b od Chrztu Polski w 966 roku. Anglicy maj\\u0105 o wiele wi\\u0119cej historii do nauki. Rzymianie pod wodz\\u0105 Juliusza Cezara przeprawili si\\u0119 do Brytanii ju\\u017c w 54 p.n.e. Cezar pokona\\u0142 Bryt\\xf3w, ale dopiero cesarz Klaudiusz w 43 roku n.e. podbi\\u0142 Brytani\\u0119. Wtedy w\\u0142a\\u015bnie powsta\\u0142y rzymskie forty na ca\\u0142ym brytyjskim terytorium.
Zaraz przy Coventry jest taki fort rzymski, kt\\xf3ry zosta\\u0142 odtworzony. Mo\\u017cna tam pojecha\\u0107 i przebra\\u0107 si\\u0119 w str\\xf3j rzymskiego \\u017co\\u0142nierza. Rzymianie podbili ca\\u0142\\u0105 Angli\\u0119 i na granicy ze Szkocj\\u0105 zbudowali mur, zwany murem Hadriana do imienia cesarza. Rzymianie wprawdzie podbili Angli\\u0119 i brali podatki, ale zapewnili spok\\xf3j na d\\u0142ugie lata. Jednak na prze\\u0142omie III i IV wieku co\\u015b si\\u0119 wydarzy\\u0142o.
W imperium rzymskim dosz\\u0142o do kolejnej wojny domowej. Rzymscy \\u017co\\u0142nierze byli potrzebni na kontynencie. Angli\\u0119 pozostawiono bez obrony. Kto na tym skorzysta\\u0142?
Z p\\xf3\\u0142nocy zaatakowali Szkoci i Piktowie, a z zachodu przyp\\u0142yn\\u0119li te\\u017c Irlandczycy. Ale to nie wszyscy, kto jeszcze zaatakowa\\u0142?
Od zachodu przyp\\u0142yn\\u0119li Anglowie i Saksonowie. By\\u0142y to plemiona germa\\u0144skie. Od nich pochodzi nazwa Anglia, bo zaj\\u0119li j\\u0105 mi\\u0119dzy innymi Anglowie. Mniej wi\\u0119cej w tamtych czasach mia\\u0142 \\u017cy\\u0107 legendarny kr\\xf3l Artur i jego rycerze okr\\u0105g\\u0142ego sto\\u0142u. Od Sakson\\xf3w i Angl\\xf3w m\\xf3wili j\\u0119zykiem germa\\u0144skim, kt\\xf3ry dzisiaj znamy jako j\\u0119zyk angielski. Osiedlili si\\u0119 oni tak\\u017ce w miejscu, w kt\\xf3rym dzisiaj jest Coventry.
Nazwa Coventry pochodzi od pewnego drzewa. Sakson o imieniu Coffa mia\\u0142 drzewo. Po angielsku nazywa\\u0142o si\\u0119 ono Coffa\\u2019s tree. W\\u0142a\\u015bnie od tej nazwy \\u201cCoffa\\u2019s tree\\u201d powsta\\u0142a nazwa Coventry. Istnia\\u0142o wi\\u0119c osiedle przy drzewie Coffy oraz ten rzymski fort w pobli\\u017cu. Wtedy jednak przybyli kolejni zdobywcy, w\\u015br\\xf3d kt\\xf3rych byli tak\\u017ce Polacy.
Kanut Wielki by\\u0142 siostrze\\u0144cem Boles\\u0142awa Chrobrego. Boles\\u0142aw Chrobry po\\u017cyczy\\u0142 mu troch\\u0119 swoich \\u017co\\u0142nierzy. Tak wi\\u0119c Kanut Wielki w 1016 roku zdoby\\u0142 Angli\\u0119, w tym tak\\u017ce Londyn. Zdoby\\u0142 te\\u017c Coventry, a ten rzymski fort spali\\u0142.
Jak ju\\u017c m\\xf3wi\\u0142em j\\u0119zyk angielski pochodzi\\u0142 od germa\\u0144skich plemion Angl\\xf3w i Sas\\xf3w. Teraz jednak przybyli wikingowie pod wodz\\u0105 Kanuta Wielkiego. Dodali oni do angielskiego s\\u0142owa wiking\\xf3w. Takie s\\u0142owa jak np. egg - jajko, czy cake - ciastko pochodz\\u0105 w\\u0142a\\u015bnie z j\\u0119zyka wiking\\xf3w. To jednak nie wszyscy naje\\u017ad\\u017acy i nie wszystkie zmiany w j\\u0119zyku angielskim. Co\\u015b bardzo wa\\u017cnego zadarzy\\u0142o si\\u0119 w 1066, albo jak to m\\xf3wi\\u0105 Anglicy w roku ten-sixtysix.
W 1066 Angli\\u0119 najechali kolejni Wikingowie. Byli to jednak Wikingowie z Francji, kt\\xf3rzy nazywali si\\u0119 Normanami. Kawa\\u0142ek Francji do dzisiaj nazywa si\\u0119 Normandia. W\\u0142a\\u015bnie Normanowie z Normandii, kt\\xf3rzy cho\\u0107 byli Wikingami m\\xf3wili po francusku\\u2026 w\\u0142a\\u015bnie oni najechali Angli\\u0119 w 1066. Rozegra\\u0142a si\\u0119 wtedy bitwa pod Hastings, kt\\xf3rej przebieg mo\\u017cna ogl\\u0105da\\u0107 na takiej tkaninie. Co ona przedstawia?
Na tej tkaninie jest taki komiks pokazuj\\u0105cy ca\\u0142\\u0105 bitw\\u0119. \\u0141\\u0105cznie z tym jak po bitwie \\u015bci\\u0105gano zbroje z martwych rycerzy. Jest tam te\\u017c cz\\u0142owiek, ze strza\\u0142\\u0105 w oku, a przy nim \\u0142aci\\u0144ski napis. Kr\\xf3lem Anglii by\\u0142 wtedy Harold. Zosta\\u0142 jednak pokonany przez Wilhelma Zdobywc\\u0119, kt\\xf3ry wraz z Normanami podbi\\u0142 ca\\u0142\\u0105 Angli\\u0119. Jak ju\\u017c m\\xf3wi\\u0142em, Normanowie m\\xf3wili po francusku.
Od tej pory Anglicy pa\\u015bli \\u015bwinie, ale jedli je Francuzi. Tak wi\\u0119c \\u017cyw\\u0105 \\u015bwini\\u0119 nazywano po angielsku pig, a martw\\u0105 pork, bo jedli j\\u0105 Francuzi. Tak samo by\\u0142o z krowami. Do dzisiaj na \\u017cyw\\u0105 krow\\u0119 u\\u017cywa si\\u0119 angielskiego s\\u0142owa cow, a na mi\\u0119so z krowy m\\xf3wi si\\u0119 z francuskiego beef.
Normanowie napisali te\\u017c ksi\\u0119g\\u0119, kt\\xf3ra mia\\u0142a z\\u0142owieszcz\\u0105 nazw\\u0119. W\\u0142a\\u015bnie w Doomsday Book jest opisane Coventry oraz jego w\\u0142a\\u015bcicielka Lady Godiva. Z ni\\u0105 jest zwi\\u0105zana pewna legenda. M\\u0105\\u017c Lady Godivy chcia\\u0142 ogromnych podatk\\xf3w od mieszka\\u0144c\\xf3w Coventry. Jego \\u017cona prosi\\u0142a, aby je zmniejszy\\u0142. On powiedzia\\u0142 jej, \\u017ce zrobi to jedynie wtedy gdy ona przejedzie nago przez ca\\u0142e miasto. By\\u0142 pewny, \\u017ce ona tego nie zrobi, bo by\\u0142a bardzo religijna. Ona jednak tak chcia\\u0142a pom\\xf3c ludziom, \\u017ce zgodzi\\u0142a si\\u0119 na to. Wszyscy ludzie pozamykali okna, aby nikt jej nie widzia\\u0142 jak nago jedzie na koniu. By\\u0142 jednak pewien Tom, kt\\xf3ry podgl\\u0105da\\u0142 i za kar\\u0119 o\\u015blep\\u0142. Dzisiaj w Coventry jest zegar, kt\\xf3ry o pe\\u0142nej godzinie pokazuje Godiv\\u0119 na koniu i podgl\\u0105daj\\u0105cego Toma, po angielsku peeping Tom.
Czy Godiva naprawd\\u0119 nago jecha\\u0142a na koniu? By\\u0107 mo\\u017ce rzeczywi\\u015bcie by\\u0142a naga. Ale niekt\\xf3rzy historycy m\\xf3wi\\u0105 o tym, \\u017ce je\\u017celi kobieta z wy\\u017cszych sfer nie ubra\\u0142a swojej bi\\u017cuterii oraz pi\\u0119knych szat to m\\xf3wili, \\u017ce jest naga, a ona mog\\u0142a by\\u0107 po prostu ubrana jak zwyk\\u0142y cz\\u0142owiek.
Tak wi\\u0119c Doomsday Book to by\\u0142a ksi\\u0105\\u017cka o tym kto ma ile podatk\\xf3w p\\u0142aci\\u0107. Jest w niej zapisana jako w\\u0142a\\u015bcicielka Lady Godiva. Ale ludzie pami\\u0119taj\\u0105 j\\u0105 w\\u0142a\\u015bnie z tego, \\u017ce chcia\\u0142a aby jej m\\u0105\\u017c obni\\u017cy\\u0142 podatki.
W XVII wieku wybuch\\u0142a angielska wojna domowa. Anglicy wygonili wtedy kr\\xf3la z Anglii i przez jaki\\u015b czas nie by\\u0142o kr\\xf3la tylko lord protektor. W tym okresie narodzi\\u0142o si\\u0119 powiedzenie \\u201csend to Coventry\\u201d. Dos\\u0142ownie oznacza ono \\u201cwys\\u0142a\\u0107 do Coventry\\u201d. W Coventry by\\u0142o wi\\u0119zienie i dlatego wys\\u0142anie kogo\\u015b do Coventry oznacza\\u0142o wys\\u0142anie do wi\\u0119zienia. Dzisiaj ma to troch\\u0119 inne znaczenie. Ludzie, kt\\xf3rzy oczekuj\\u0105 na azyl polityczny w Anglii s\\u0105 wysy\\u0142ani w\\u0142a\\u015bnie do Coventry i tam czekaj\\u0105 na decyzj\\u0119 czy b\\u0119d\\u0105 mogli zosta\\u0107 w Anglii.
M\\xf3wili\\u015bmy dzisiaj sporo o j\\u0119zyku angielskim, ale historia Coventry ma zwi\\u0105zek tak\\u017ce z j\\u0119zykiem polskim. Angielska firma Rover skonstruowa\\u0142a safty bike czyli taki bezpieczny rower. Polacy zacz\\u0119li wi\\u0119c u\\u017cywa\\u0107 nazwy tej firmy na okre\\u015blenie tego pojazdu i w\\u0142a\\u015bnie z tego powodu w j\\u0119zyku polskim jest s\\u0142owo rower.
Podczas II wojny \\u015bwiatowej wiele miast na \\u015bwiecie zosta\\u0142o ca\\u0142kowicie zniszczonych. Zniszczona by\\u0142a Warszawa. Jakie miasto by\\u0142o najbardziej zniszczone w Anglii? Bombardowanie Coventry zacz\\u0119\\u0142o si\\u0119 14 listopada 1940 roku, a sko\\u0144czy\\u0142o nad ranem 15 listopada. Trwa\\u0142o 10 godzin bez przerwy. Anglicy wiedzieli o tym, \\u017ce Niemcy chc\\u0105 zbombardowa\\u0107 to miasto. Wiedzieli o tym dzi\\u0119ki Enigmie, kt\\xf3r\\u0105 dostali od Polak\\xf3w. By\\u0142o to urz\\u0105dzenie pozwalaj\\u0105ce pods\\u0142uchiwa\\u0107 rozkazy niemieckie. Anglicy nie chcieli jednak aby Niemcy si\\u0119 domy\\u015blili, \\u017ce znaj\\u0105 ich rozkazy i pozwolili na to bombardowanie.
Podczas wojny du\\u017co Polak\\xf3w walczy\\u0142o w obronie Anglii. Co si\\u0119 z nimi sta\\u0142o po wojnie? Podczas wojny w Anglii premierem by\\u0142 Churchill. Jednak po wojnie jego partia straci\\u0142a w\\u0142adz\\u0119 i zacz\\u0119\\u0142a rz\\u0105dzi\\u0107 Partia Pracy. Nie chcieli oni polskich \\u017co\\u0142nierzy i chcieli aby Polacy wr\\xf3cili do Polski. W Polsce jednak zacz\\u0105\\u0142 si\\u0119 komunizm i wielu Polak\\xf3w ba\\u0142o si\\u0119 wr\\xf3ci\\u0107. Zostali oni wi\\u0119c w Anglii i pomogli w odbudowie Coventry.
Wielu Polak\\xf3w do dzisiaj mieszka w Coventry. Mi\\u0119dzy innymi w\\u0142a\\u015bnie dzieci, z kt\\xf3rymi nagrywa\\u0142em ten odcinek. Co szczeg\\xf3lnie wam utkwi\\u0142o w pami\\u0119ci z tego odcinka?
Nazwa Coventry prawdopodobnie podchodzi od drzewa, kt\\xf3re si\\u0119 nazywa\\u0142o Coffa\\u2019s tree.
Ludzie nie lubili podatk\\xf3w 1000 lat temu i dzisiaj dalej nie lubi\\u0105.
Podsumowuj\\u0105c. W Coventry mieszkali Celtowie. P\\xf3\\u017aniej przyszli Rzymianie, ale odeszli w IV wieku. Wtedy przyszli Anglowie i Saksonowie. Oni przynie\\u015bli j\\u0119zyk angielski. P\\xf3\\u017aniej jednak Angli\\u0119 zdobyli wikingowie i do j\\u0119zyka angielskiego wesz\\u0142y takie s\\u0142owa jak egg - jajko, czy cake - ciastko. Potem przybyli Normanowie i do angielskiego wesz\\u0142y francuskie s\\u0142owa takie jak pork - wieprzowina czy beef czyli wo\\u0142owina. Polacy byli w Coventry wielokrotnie. Najpierw wraz z Kanutem Wielkim zniszczyli to miasto, a po drugiej wojnie \\u015bwiatowej pomagali je odbudowa\\u0107.'