BROADCASTS.com

b'Dzisiaj b\\u0119dziemy m\\xf3wi\\u0107 o transformacji. Czym jest transformacja? Jest to zmiana albo metamorfoza. Np. pewnie wiecie, \\u017ce g\\u0105sienica zmienia si\\u0119 w motyla. Ten proces zamiany nazywa si\\u0119 w\\u0142a\\u015bnie transformacj\\u0105 albo metamorfoz\\u0105. Ludzie te\\u017c si\\u0119 zmieniaj\\u0105. Kto\\u015b m\\xf3g\\u0142 je\\u015b\\u0107 niezdrowe jedzenie i wci\\u0105\\u017c siedzie\\u0107 na kanapie, a potem zacz\\u0105\\u0107 je\\u015b\\u0107 tylko zdrowe rzeczy i rozpocz\\u0105\\u0142 \\u0107wiczenia. Taka osoba te\\u017c przesz\\u0142a transformacj\\u0119, kt\\xf3r\\u0105 wida\\u0107 go\\u0142ym okiem. Bo kto\\u015b kto je niezdrowe rzeczy i si\\u0119 nie rusza wygl\\u0105da inaczej ni\\u017c kto\\u015b kto si\\u0119 zdrowo od\\u017cywia i np. biega. Tak wi\\u0119c transformacje mo\\u017ce przej\\u015b\\u0107 g\\u0105sienica, kt\\xf3ra zmienia si\\u0119 w motyla. Taki motyl je zupe\\u0142nie inne rzeczy ni\\u017c g\\u0105sienica i wygl\\u0105da zupe\\u0142nie inaczej. Podobnie jest z kim\\u015b kto zaczyna dba\\u0107 o siebie. Ale czy wiecie, \\u017ce tak\\u0105 transformacj\\u0119 mo\\u017ce przej\\u015b\\u0107 tak\\u017ce ca\\u0142y kraj? Dzi\\u015b powiemy sobie o transformacji Polski. W czasach komunizmu Polsk\\u0119 nazywano PRL (Polska Rzeczpospolita Ludowa), ale gdy si\\u0119 sko\\u0144czy\\u0142 komunizm Polsk\\u0119 zacz\\u0119to nazywa\\u0107 III RP (III Rzeczpospolita). Jak bardzo si\\u0119 zmieni\\u0142a wtedy Polska? O tym sobie w\\u0142a\\u015bnie dzi\\u015b powiemy.
Ale najpierw mam do was takie pytanie. PRL zmieni\\u0142 si\\u0119 w III RP. Ale dlaczego III RP? Czy wiecie co\\u015b mo\\u017ce o I RP albo II RP? Inaczej m\\xf3wi\\u0105c czy wiecie co\\u015b o I Rzeczypospolitej, albo o II Rzeczypospolitej?
Polska przed zaborami, w czasach gdy rz\\u0105dzili w niej kr\\xf3lowie to w\\u0142a\\u015bnie I Rzeczpospolita, albo kr\\xf3cej I RP. P\\xf3\\u017aniej w czasach zabor\\xf3w nie by\\u0142o Polski przez 123 lata. Gdy w 1918 roku Polska powsta\\u0142a na nowo nazywano j\\u0105 II Rzeczpospolit\\u0105, albo kr\\xf3tko II RP. P\\xf3\\u017aniej przysz\\u0142a wojna, a po wojnie komuni\\u015bci zrobili w Polsce PRL, czyli Polsk\\u0105 Rzeczpospolit\\u0105 Ludow\\u0105. Gdy si\\u0119 sko\\u0144czy\\u0142 PRL powsta\\u0142a III RP, kt\\xf3ra trwa do dzisiaj.
Teraz powiedzmy sobie o tej zmianie. Taka zmiana tego jaki jest dany kraj mo\\u017ce by\\u0107 powolna, albo bardzo szybka. Tak\\u0105 szybk\\u0105 zmian\\u0119 nazywa si\\u0119 rewolucj\\u0105. Niestety podczas takiej szybkiej zmiany, czyli rewolucji ginie bardzo du\\u017co ludzi. Z kolei taka powolna zmiana jest wolna i mo\\u017ce trwa\\u0107 bardzo d\\u0142ugo. Nawet ca\\u0142e lata. Gdyby\\u015bcie wy \\u017cyli w tamtych czasach to woleliby\\u015bcie zrobi\\u0107 szybk\\u0105 zmian\\u0119 podczas kt\\xf3rej zgin\\u0119\\u0142oby wielu ludzi czy tak\\u0105 woln\\u0105, kt\\xf3ra trwa\\u0142aby wiele lat?
Jak si\\u0119 \\u017cy\\u0142o w czasach gdy w Polsce by\\u0142 komunizm?
W czasach gdy w Polsce rz\\u0105dzili komuni\\u015bci rz\\u0105dzili oni tak\\u017ce w s\\u0105siednich krajach. Komuni\\u015bci byli dooko\\u0142a Polski. Byli oni w Rosji, byli w Niemczech, byli tak\\u017ce w Czechos\\u0142owacji. W tamtych czasach Niemcy byli podzieleni na dwa pa\\u0144stwa i to, kt\\xf3re graniczy\\u0142o z Polsk\\u0105 by\\u0142o komunistyczne. W tamtych czasach Czechy i S\\u0142owacja to by\\u0142o jedno pa\\u0144stwo, kt\\xf3re si\\u0119 nazywa\\u0142o Czechos\\u0142owacja. To pa\\u0144stwo te\\u017c by\\u0142o komunistyczne. Inne pa\\u0144stwa takie jak np. W\\u0119gry te\\u017c by\\u0142y komunistyczne. Ludzie nie chcieli rz\\u0105d\\xf3w komunist\\xf3w. Np. w Polsce w Poznaniu w 1956 ludzie zbuntowali si\\u0119. Tego samego roku ludzie zbuntowali si\\u0119 te\\u017c na W\\u0119grzech. Niestety komuni\\u015bci mieli wojsko i milicj\\u0119. 12 lat p\\xf3\\u017aniej w 1968 roku Czechos\\u0142owacja chcia\\u0142a zmieni\\u0107 sw\\xf3j ustr\\xf3j. Niestety okoliczne kraje, w tym Polska napad\\u0142y na Czechos\\u0142owacj\\u0119 i ponownie wprowadzi\\u0142y komunizm. Jak widzicie ludzie chcieli wprowadzi\\u0107 szybk\\u0105 zmian\\u0119, ale nikomu si\\u0119 nie uda\\u0142o. Ale jak wprowadzi\\u0107 woln\\u0105 zmian\\u0119? Czy s\\u0142yszeli\\u015bcie kiedy\\u015b o biernym oporze albo o obywatelskim niepos\\u0142usze\\u0144stwie?
Bierny op\\xf3r polega na tym, \\u017ce ludzie sprzeciwiaj\\u0105 si\\u0119 w\\u0142adzy, ale robi\\u0105 to bez przemocy. Tak\\u0105 metod\\u0119 stosowa\\u0142 Gandhi w Indiach, Mandela w RPA albo Martin Luther King w USA. Murzyni w USA maszerowali z transparentami, ale sami nie atakowali policji, nawet wtedy gdy policja atakowa\\u0142a ich. W ten spos\\xf3b doprowadzili do zmian. Wcze\\u015bniej czarni nie mogli chodzi\\u0107 do pewnych sklep\\xf3w czy szk\\xf3\\u0142. Gdy jednak wraz z Kingiem protestowali bez przemocy czyli u\\u017cywali biernego oporu uda\\u0142o im si\\u0119 przekona\\u0107 innych, \\u017ce trzeba znie\\u015b\\u0107 te rasistowskie prawa. W Polsce ten spos\\xf3b postanowi\\u0142 zastosowa\\u0107 Lech Wa\\u0142\\u0119sa. Wiele os\\xf3b si\\u0119 z nim nie zgadza\\u0142o, oni chcieli wprowadzi\\u0107 szybk\\u0105 zmian\\u0119. Wa\\u0142\\u0119sa jednak twierdzi\\u0142, \\u017ce trzeba si\\u0119 sprzeciwia\\u0107 w\\u0142adzy, ale nigdy nie u\\u017cywa\\u0107 przemocy. Tak wi\\u0119c Wa\\u0142\\u0119sa i Solidarno\\u015b\\u0107 strajkowali, ale nigdy nie atakowali milicji.
Dosz\\u0142o do takiego momentu, \\u017ce w Polsce strajkowa\\u0142o tyle ludzi, \\u017ce komuni\\u015bci nie mogli ju\\u017c rz\\u0105dzi\\u0107. Pami\\u0119tacie jednak co si\\u0119 sta\\u0142o w Czechos\\u0142owacji w 1968 roku? Ludzie w tym kraju chcieli wprowadzi\\u0107 zmian\\u0119, ale okoliczne kraje ich napad\\u0142y. Teraz Polska chcia\\u0142a zmiany, ale czy nie napadn\\u0105 jej s\\u0105siednie kraje, czyli czy na Polsk\\u0119 nie napadn\\u0105 komunistyczne Niemcy, Czechos\\u0142owacja i Rosja?
Genera\\u0142 Jaruzelski twierdzi\\u0142, \\u017ce to by\\u0142o mniejsze z\\u0142o. Chodzi\\u0142o mu o to, \\u017ce wybra\\u0142 zrobienie stanu wojennego, co by\\u0142o z\\u0142e, aby nie zdarzy\\u0142o si\\u0119 co\\u015b gorszego czyli napa\\u015b\\u0107 innych pa\\u0144stw. A co wy my\\u015blicie o tym? Czy lepiej jest zrobi\\u0107 co\\u015b z\\u0142ego, aby nie zdarzy\\u0142o si\\u0119 co\\u015b jeszcze gorszego?
Komuni\\u015bci z genera\\u0142em Jaruzelskim postanowili wprowadzi\\u0107 stan wojenny. Zamkn\\u0119li oni wszystkich strajkuj\\u0105cych, w tym przyw\\xf3dc\\xf3w Solidarno\\u015bci takich jak Wa\\u0142\\u0119sa. Jaruzelski t\\u0142umaczy\\u0142, \\u017ce woli sam zaprowadzi\\u0107 porz\\u0105dek, bo boi si\\u0119, \\u017ce jak tego nie zrobi to inne kraje komunistyczne na nas napadn\\u0105.
Jaruzelski jednak wiedzia\\u0142, \\u017ce Solidarno\\u015b\\u0107 ma wielk\\u0105 si\\u0142\\u0119 i postanowi\\u0142 si\\u0119 z ni\\u0105 dogada\\u0107. O tym jednak powiemy sobie za tydzie\\u0144. Co jednak zapami\\u0119tali\\u015bcie z dzisiejszej lekcji?
Dlaczego by\\u0142y 3 Rzeczypospolite? Dlaczego by\\u0142y 3 RP?
Pierwsza RP by\\u0142a w czasach kr\\xf3l\\xf3w. Potem by\\u0142y rozbiory. Po nich powsta\\u0142a II RP. Potem wybuch\\u0142a II wojna \\u015bwiatowa, w Polsce rz\\u0105dzili wtedy Niemcy. Po wojnie przyszli komuni\\u015bci i Zwi\\u0105zek Radziecki. Tak wi\\u0119c III RP powsta\\u0142a dopiero gdzie\\u015b w 1989 roku.
Czy pami\\u0119tacie co to jest bierny op\\xf3r i kto go stosowa\\u0142 w przesz\\u0142o\\u015bci?
Bierny op\\xf3r to jest sprzeciwianie si\\u0119 w\\u0142adzy, ale bez u\\u017cycia przemocy. Za tego, kt\\xf3ry to wymy\\u015bli\\u0142 uznaje si\\u0119 Gandhiego w Indiach. Ale t\\u0105 metod\\u0119 stosowa\\u0142 te\\u017c Martin Luther King w USA gdy walczy\\u0142 o prawa dla Murzyn\\xf3w. W Polsce stosowa\\u0142 to Wa\\u0142\\u0119sa i Solidarno\\u015b\\u0107.
Jak genera\\u0142 Jaruzelski t\\u0142umaczy\\u0142 dlaczego zrobi\\u0142 stan wojenny?
Jaruzelski m\\xf3wi\\u0142, \\u017ce gdyby nie zrobi\\u0142 stanu wojennego to inne kraje napad\\u0142yby na Polsk\\u0119. Jaruzelski t\\u0142umaczy\\u0142, \\u017ce to by\\u0142o mniejsze z\\u0142o.
Bierny op\\xf3r doprowadzi\\u0142 do tego, \\u017ce komuni\\u015bci widzieli swoj\\u0105 przegran\\u0105 postanowili da\\u0107 troch\\u0119 w\\u0142adzy Solidarno\\u015bci. Co z tego wynik\\u0142o us\\u0142yszycie w nast\\u0119pnej audycji.'