18 - Konstytucja 3 maja
b'Dzi\\u015b powiemy sobie o konstytucji 3 maja. Lekcj\\u0119 o tym wydarzeniu nagrali\\u015bmy 2 maja, czyli dzie\\u0144 przed rocznic\\u0105.
Ale co to jest konstytucja? Konstytucja to jest zbi\\xf3r praw - co wolno, a czego nie wolno. Ale w konstytucji s\\u0105 najwa\\u017cniejsze prawa.
Dlaczego jednak konstytucja 3 maja 1791 roku by\\u0142a taka wa\\u017cna. Aby to zrozumie\\u0107 musicie wiedzie\\u0107 jak traktowano ludzi przed t\\u0105 konstytucj\\u0105. Ludzie bogaci byli lepiej traktowani ni\\u017c biedni. Np. je\\u017celi kto\\u015b pobi\\u0142 kogo\\u015b bogatego to dosta\\u0142 kar\\u0119, ale jak pobi\\u0142 kogo\\u015b biednego to nie by\\u0142o kary.
Przed wprowadzeniem tej konstytucji nie by\\u0142o r\\xf3wno\\u015bci ani sprawiedliwo\\u015bci. Dlaczego by\\u0142y r\\xf3\\u017cne kary?
Konstytucja 3 maja stara\\u0142a si\\u0119 to wszystko zmieni\\u0107. W Polsce \\u017cyli szlachcice czyli tacy bogaci ludzie, mieszczanie czyli ludzie, kt\\xf3rzy \\u017cyli w miastach i np. robili buty oraz ch\\u0142opi, kt\\xf3rzy uprawiali pola dla szlachcic\\xf3w. Kiedy\\u015b mieszczanin by\\u0142 karany za pobicie szlachcica, ale szlachcic nie by\\u0142 karany za pobicie mieszczanina. Teraz konstytucja 3 maja to zmieni\\u0142a i mieszczanie mieli takie same prawa jak szlachcice. Niestety ch\\u0142opi dalej nie mieli r\\xf3wnych praw.
Tak wi\\u0119c konstytucja 3 maja by\\u0142a lepszym prawem ni\\u017c by\\u0142y przed ni\\u0105, ale my dzisiaj mamy jeszcze lepsze prawa, bo dzisiaj wszyscy nawet ch\\u0142opi maj\\u0105 takie same prawa.
Teraz sp\\xf3jrzmy na obraz Jana Matejki pod tytu\\u0142em \\u201cKonstytucja 3 Maja 1791 roku\\u201d. Ten obraz b\\u0119dzie na obrazku do tego odcinka podkatu. B\\u0119dzie go mo\\u017cna tak\\u017ce znale\\u017a\\u0107 na naszej grupie na facebooku oraz na stronie historiawgdzieci.pl. Linki oczywi\\u015bcie b\\u0119d\\u0105 w notatkach do audycji.
Jan Matejko namalowa\\u0142 ten obraz 100 lat po tym wydarzeniu. Konstytucj\\u0119 uchwalono w 1791, a Matejko namalowa\\u0142 obraz Konstytucja 3 maja w 1891 roku czyli r\\xf3wne sto lat p\\xf3\\u017aniej. Dzisiaj czyli w 2018 roku mine\\u0142o ju\\u017c 227 lat od uchwalenia Konstytucji 3 maja.
Wr\\xf3\\u0107my jednak do obrazu. Na obrazie z lewej strony wida\\u0107 kr\\xf3la. Czy go widzicie, ma d\\u0142ugi czerwony p\\u0142aszcz koronacyjny.
Niekt\\xf3rzy byli zadowoleni z konstytucji, a inni nie.
Najmniej cieszy si\\u0119 ten pan, kt\\xf3ry le\\u017cy. Czy widzicie go? Czy widzicie co trzyma ten pan, kt\\xf3ry le\\u017cy na ziemi? Ten pan trzyma swojego synka.
Czy ta konstytucja by\\u0142a z\\u0142a?
Czemu wtedy byli ludzie, kt\\xf3rzy nie chcieli wprowadzenia konstytucji, kt\\xf3ra dawa\\u0142aby r\\xf3wne prawa?
By\\u0142o te\\u017c takie z\\u0142e prawo, kt\\xf3re pozwala\\u0142o jednej osobie zepsu\\u0107 ka\\u017cde plany. Je\\u017celi np. wszyscy si\\u0119 na co\\u015b zgodzili, ale jedna osoba powiedzia\\u0142a Liberum Veto to nie wolno by\\u0142o tego zrobi\\u0107. Konstytucja 3 maja znios\\u0142a w\\u0142a\\u015bnie to prawo Liberum Veto.
Za ka\\u017cdym razem, gdy ludzie chcieli zrobi\\u0107 co\\u015b dobrego wystarczy\\u0142a jedna z\\u0142a osoba, kt\\xf3ra si\\u0119 nie zgadza\\u0142a i mog\\u0142a m\\xf3wi\\u0107 Liberum Veto wiele razy i popsu\\u0107 innym wszystkie plany. Ale konstytucja 3 maja usun\\u0119\\u0142a to z\\u0142e prawo czyli Liberum Veto.
Co wi\\u0119c dobrego zrobi\\u0142a konstytucja 3 maja?
Konstytucja 3 maja wprowadza\\u0142a r\\xf3wno\\u015b\\u0107 wobec prawa. Czy wiecie co to jest r\\xf3wno\\u015b\\u0107?
R\\xf3wno\\u015b\\u0107 wobec prawa oznacza, \\u017ce ka\\u017cdy dostanie tak\\u0105 sam\\u0105 kar\\u0119 za takie samo przest\\u0119pstwo.
Na obrazie wida\\u0107, \\u017ce ludzie nios\\u0105 dw\\xf3ch pan\\xf3w. Jeden z nich trzyma w r\\u0119ce konstytucj\\u0119 3 maja. Ci dwaj panowie to marsza\\u0142kowie. Jeden jest Polakiem, a drugi Litwinem. Czemu jest dw\\xf3ch marsza\\u0142k\\xf3w?
W tamtych czasach Polska i Litwa by\\u0142y razem po\\u0142\\u0105czone. Wiecie jak si\\u0119 nazywa\\u0142o takie pa\\u0144stwo? Czyli jak si\\u0119 nazywa\\u0142o pa\\u0144stwo czyli po\\u0142\\u0105czenie Polski i Litwy?
Gdy uchwalono konstytucj\\u0119 3 maja nasz kraj nazywa\\u0142 si\\u0119 Rzeczpospolita Obojga Narod\\xf3w. Obojga, bo by\\u0142y dwa kraje czyli Polska i Litwa.
A jak si\\u0119 dzisiaj nazywa nasz kraj? Jak brzmi taka oficjalna nazwa naszego kraju?
Oficjalna nazwa to Rzeczpospolita Polska, w skr\\xf3cie m\\xf3wi si\\u0119 RP. Teraz jest tylko jeden kraj, a wi\\u0119c nazwa to Rzeczpospolita Polska, ale w tamtych czasch czyli 227 lat temu oficjalna nazwa brzmia\\u0142a Rzeczpospolita Obojga Narod\\xf3w. Mo\\u017ce si\\u0119 jeszcze zastanawiacie co znaczy s\\u0142owo \\u201crzeczpospolita\\u201d? Rzeczpospolita znaczy to samo co republika - oznacza to, \\u017ce dany kraj nie nale\\u017cy do kr\\xf3la, albo szlachty, ale nale\\u017cy do ka\\u017cdego obywatela. My w Polsce m\\xf3wimy rzeczpospolita, a w innych krajach ludzie nazywaj\\u0105 to republik\\u0105, ale to jest to samo.
Co zapami\\u0119tali\\u015bcie z dzisiejszej lekcji?
3 maja 1791 roku uchwalono konstytucj\\u0119, kt\\xf3r\\u0105 dzisiaj nazywamy konstytucj\\u0105 3 maja. Konstytucja to zbi\\xf3r najwa\\u017cniejszych praw. Ta konstytucja dawa\\u0142a takie same prawa szlachcie i mieszcza\\u0144stwu oraz znosi\\u0142a liberum veto. Du\\u017co ludzi by\\u0142o z\\u0142ych na wprowadzenie tej konstytucji, ale du\\u017co innych ludzi si\\u0119 cieszy\\u0142o.
Dzi\\u0119kuj\\u0119 wam bardzo za wys\\u0142uchanie. W notatkach do podkastu b\\u0119d\\u0105 linki na grup\\u0119 na facebooku oraz na nasz\\u0105 stron\\u0119. Adres strony to historiawgdzieci.pl. Je\\u017celi te audycje wam si\\u0119 podobaj\\u0105 to mo\\u017cecie wesprze\\u0107 nasz podkast pieni\\u0119\\u017cnie poprzez patronite. S\\u0105 za to r\\xf3\\u017cne nagrody jak np. udzia\\u0142 w naszej audycji. Mo\\u017cecie wesprze\\u0107 nas te\\u017c poprzez pokazanie waszym znajomym naszego podkastu. Opowiedzcie innym o tej audycji je\\u017celi wam si\\u0119 podoba.
Link do konta na Patronite:
https://patronite.pl/historia-dla-dzieci
Link do iTunes:
https://itunes.apple.com/gb/podcast/historia-polski-dla-dzieci/id1344761794?mt=2
Link do grupy na Facebooku:
https://www.facebook.com/groups/historia.dla.dzieci
Link do strony:
http://www.historiawgdzieci.pl/
My ca\\u0142\\u0105 grup\\u0105 wyje\\u017cd\\u017camy teraz na wakacje do W\\u0142och. B\\u0119dziemy niedaleko tego miejsca gdzie napisano polski hymn. Odwiedzimy te\\u017c zapewne Wenecj\\u0119 czyli miasto, gdzie mieszkali krzy\\u017cacy zanim przybyli do Polski. By\\u0107 mo\\u017ce pojedziemy tak\\u017ce na t\\u0105 g\\xf3r\\u0119, kt\\xf3r\\u0105 pomaga\\u0142 zdobywa\\u0107 polski misiu czyli Wojtek. We W\\u0142oszech tak\\u017ce mo\\u017cna si\\u0119 uczy\\u0107 polskiej historii. Zanim wyjad\\u0119 postaram si\\u0119 nagra\\u0107 dalsze odcinki, tak aby co tydzie\\u0144 ukaza\\u0142 si\\u0119 jeden.
Teraz ju\\u017c dzi\\u0119kuj\\u0119 wam za wys\\u0142uchanie tej audycji i do us\\u0142yszenia w nast\\u0119pnej. Mam nadziej\\u0119, \\u017ce za tydzie\\u0144.'