BROADCASTS.com

b'\\u0130ki insan\\u0131n etkile\\u015fimi demek, bir beyindeki elektrik sinyalinin s\\xf6z, yaz\\u0131, ses, y\\xfcz ifadesi gibi ara\\xe7larla di\\u011ferinin beynine aktar\\u0131lmas\\u0131 demektir. \\u015eimdi dinledi\\u011finiz bu c\\xfcmleler, benim beynimde elektrik sinyalleri olarak ortaya \\xe7\\u0131kt\\u0131ktan sonra,\\xa0dudaklar\\u0131m arac\\u0131l\\u0131\\u011f\\u0131yla sese d\\xf6n\\xfc\\u015ft\\xfc ve kulaklar\\u0131n\\u0131zdan i\\xe7eriye girdi. Tekrar elektrik sinyaline d\\xf6n\\xfc\\u015ft\\xfcr\\xfclerek yorumland\\u0131. Yani\\xa0ileti\\u015fim dedi\\u011fimiz \\u015fey, bu sinyalin dolayl\\u0131 olarak transferidir.\\n\\nPeki ya iki beyni birbirine kabloyla ba\\u011flayarak da bilgi transfer edebilir miyiz?\\n\\n\\n\\nBu sorunun yan\\u0131t\\u0131n\\u0131 arayan baz\\u0131 ara\\u015ft\\u0131rmac\\u0131lar uzun y\\u0131llard\\u0131r deneylerine devam ediyorlar. Anlataca\\u011f\\u0131m deneylerden ilki "fareden-fareye". 2013 y\\u0131l\\u0131nda Duke \\xdcniversitesi\'nde yap\\u0131lan bu deneyde iki fare kullan\\u0131ld\\u0131. Farelerden birine k\\u0131rm\\u0131z\\u0131 ve ye\\u015fil \\u0131\\u015f\\u0131klar g\\xf6sterildi\\u011finde, her renk i\\xe7in farkl\\u0131 bir tu\\u015fa basarak suyu alabilece\\u011fi \\xf6\\u011fretildi. Paralel bir odadaki fare i\\xe7in de ayn\\u0131 d\\xfczenek kuruldu. Tek bir farkla... Bu ikinci fare \\u0131\\u015f\\u0131klar\\u0131 g\\xf6remiyor, e\\u011fer su istiyorsa hangi zamanda hangi tu\\u015fa basmas\\u0131 gerekti\\u011fini bilmiyordu. Bu iki farenin beyinleri birbirlerine bir kablo arac\\u0131l\\u0131\\u011f\\u0131yla ba\\u011fland\\u0131 ve 45 saatlik s\\xfcre sonunda, ikinci fare di\\u011ferinin zihninden "hangi tu\\u015fa basaca\\u011f\\u0131" bilgisini alabilir hale geldi. Ara\\u015ft\\u0131rmac\\u0131lar ayn\\u0131 sonucu fareleri iki farkl\\u0131 \\xfclkeye yerle\\u015ftirip verileri internetle transfer ederek de ald\\u0131lar.\\n\\n\\u0130kinci deneyimiz, "insandan-fareye". Elektroensefalografi (EEG) y\\xf6ntemiyle yap\\u0131lan bu deney Harvard \\xdcniversitesi\'nde ger\\xe7ekle\\u015ftirildi. Bilgisayar ba\\u015f\\u0131nda oturan insan g\\xf6n\\xfcll\\xfcler, \\xf6nlerindeki ekranda bazen kare, bazense daire \\u015fekli g\\xf6r\\xfcyorlar, ba\\u015flar\\u0131ndaki elektrotlar yoluyla EEG verileri bilgisayara aktar\\u0131l\\u0131yordu. Bilgisayar bu verileri al\\u0131p ultrason dalgalar\\u0131yla hemen yan odadaki farenin zihnine g\\xf6nderiyordu. Bu dalgalar\\u0131n y\\xf6nlenece\\u011fi beyin b\\xf6lgeleri \\xf6yle bir se\\xe7ilmi\\u015fti ki, insanlar kare g\\xf6rd\\xfc\\u011f\\xfcnde farenin kuyru\\u011fu yukar\\u0131 kalk\\u0131yor, daire g\\xf6rd\\xfc\\u011f\\xfcndeyse yere iniyordu.\\n\\n\\xdc\\xe7\\xfcnc\\xfc deneyimiz, "insandan-makineye"... 1996 y\\u0131l\\u0131nda n\\xf6rodejeneratif bir hastal\\u0131\\u011fa sahip oldu\\u011funu \\xf6\\u011frenen Jan ad\\u0131nda bir kad\\u0131n, k\\u0131sa bir s\\xfcre sonra uzuvlar\\u0131n\\u0131n kontrol\\xfcn\\xfc hepten yitirdi. 2012 y\\u0131l\\u0131nda Jan\'\\u0131n beynine\\xa0iki adet elektrot yerle\\u015ftirildi ve bir s\\xfcre sonra bir robot kolu kontrol etmeyi ba\\u015fard\\u0131 ve kendi yeme\\u011fini kendi yiyebilir hale geldi. Bitmedi... Jan, zihniyle makine d\\xfcnyas\\u0131n\\u0131 kontrol etmeyi \\xe7ok sevdi\\u011finden, ABD savunma teknolojileri ajans\\u0131 DARPA\'yla \\xe7al\\u0131\\u015fmay\\u0131 kabul etti. Bug\\xfcn Jan, beynindeki elektrotlarla sim\\xfclat\\xf6rde F-35 u\\xe7urabiliyor.\\n\\nAnlataca\\u011f\\u0131m son deney, "insandan-insana". 2014 y\\u0131l\\u0131nda Washington \\xdcniversitesi\'nden ara\\u015ft\\u0131rmac\\u0131lar, Transkranyal Manyetik Stim\\xfclasyon ad\\u0131n\\u0131 verdikleri y\\xf6ntemle, bir insan\\u0131n ba\\u015fka bir insana ait parma\\u011f\\u0131 oynayabilmesini sa\\u011flad\\u0131lar. Hem de bu ba\\u011flant\\u0131y\\u0131 internet \\xfczerinden, birbirinden \\xe7ok uzakta bulunan iki insan aras\\u0131nda sa\\u011flad\\u0131lar. Ola\\u011fan\\xfcst\\xfc de\\u011fil mi?\\n\\nPeki bu ne demek? Yak\\u0131nda d\\xfc\\u015f\\xfcncelerimizi birbirimize bluetooth ya da kablosuz internet arac\\u0131l\\u0131\\u011f\\u0131yla aktarabilecek, bir an\\u0131m\\u0131z\\u0131 bir ba\\u015fkas\\u0131n\\u0131n g\\xf6zlerinin \\xf6n\\xfcnde oynatabilecek miyiz? Belki... Sinirbilim ara\\u015ft\\u0131rmac\\u0131lar\\u0131, yukar\\u0131da sayd\\u0131\\u011f\\u0131m ve benzeri deneyler nedeniyle, gidi\\u015fat\\u0131n oraya do\\u011fru oldu\\u011funu d\\xfc\\u015f\\xfcn\\xfcyorlar. Ancak s\\xf6yledi\\u011fim kadar net bir bilgi aktar\\u0131m\\u0131n\\u0131n vadesi uzun ve\\xa0"yak\\u0131n gelecekte" pek m\\xfcmk\\xfcn g\\xf6r\\xfcnm\\xfcyor.\\n\\n\\u0130nsan-insan ya da insan-makine etkile\\u015fiminin bu boyuta gelmesi bildi\\u011fimiz d\\xfcnyay\\u0131 k\\xf6k\\xfcnden de\\u011fi\\u015ftirecek geli\\u015fmeler asl\\u0131nda. Y\\xfczlerce kitab\\u0131 bir saat i\\xe7inde zihnimize yerle\\u015ftirmek ya da bir ba\\u015fkas\\u0131n\\u0131n bilgisini ya da deneyimlerini internetten "indirebildi\\u011fimizi" d\\xfc\\u015f\\xfcn\\xfcn. Bu durum \\xe7al\\u0131\\u015fkanl\\u0131k veya k\\xfclt\\xfcrl\\xfcl\\xfck gibi meziyetleri, e\\u011fitim ve \\xf6\\u011fretim gibi faaliyetleri yeniden tan\\u0131mlamam\\u0131za yol a\\xe7ar. Hele ki bunlar\\u0131 sadece belli bir kesim insanlar\\u0131n yapabilmesi, e\\u015fitlik ve adalet kavramlar\\u0131n\\u0131 baltalar; ve bamba\\u015fka bir elit s\\u0131n\\u0131f\\u0131n\\u0131 ortaya \\xe7\\u0131karabilir.\\n\\n\\xd6mr\\xfcm\\xfcz vefa ederse, gelece\\u011fin neler getirece\\u011fini g\\xf6rece\\u011fiz.'