BROADCASTS.com

b'Bu hafta sizlere sualt\\u0131 d\\xfcnyas\\u0131\\xa0ve insan dahil bundan beslenen t\\xfcm canl\\u0131lar i\\xe7in bir tehdit oldu\\u011fu anla\\u015f\\u0131lan mikroplastiklerden bahsedece\\u011fim.\\n\\n\\n\\nAd\\u0131ndan da anla\\u015f\\u0131laca\\u011f\\u0131 \\xfczere, mikroplastikler k\\xfc\\xe7\\xfck boyuttaki plastik par\\xe7alar\\u0131na deniyor. S\\u0131n\\u0131fland\\u0131rma \\xfczerine mutabakata var\\u0131lmam\\u0131\\u015f olsa da \\u015fimdilik \'mikro\' denmesi i\\xe7in ko\\u015ful, boyutlar\\u0131n\\u0131n 5 mm \\xe7ap\\u0131ndan k\\xfc\\xe7\\xfck olmas\\u0131. Tehdit yaratma nedenleriyse, i\\xe7ti\\u011fimiz sudan yedi\\u011fimiz bal\\u0131klara kadar hemen her \\u015feyde giderek miktarlar\\u0131n\\u0131n artmas\\u0131 ve bunlar\\u0131 t\\xfcketen canl\\u0131lar\\u0131n beden ve dokular\\u0131na n\\xfcfuz edebilmesi.\\n\\nHani do\\u011faya at\\u0131lan bir pet \\u015fi\\u015fenin \\xe7ok uzun bir zamanda bozundu\\u011funu s\\xf6yleriz ya? \\u0130\\u015fte bu bozunma s\\u0131ras\\u0131nda giderek k\\xfc\\xe7\\xfck par\\xe7alara ayr\\u0131lan plastikler zamanla do\\u011faya kar\\u0131\\u015f\\u0131yor. Do\\u011fadaki serbest mikroplastikler \\xf6zellikle otomobil lastiklerinden, tekstil \\xfcr\\xfcnlerinden ve g\\xfcndelik \\xe7\\xf6plerden kaynaklan\\u0131yor. Maalesef her g\\xfcn sekiz milyon ton plastik deniz ve okyanuslara at\\u0131l\\u0131yor ve bu b\\xf6yle devam ederse, 2050 y\\u0131l\\u0131nda okyanuslardaki plastik k\\xfctlesi, bal\\u0131k k\\xfctlesini ge\\xe7ecek. \\xdcstelik\\xa0son derece\\xa0k\\xfc\\xe7\\xfck boyutlu olan mikroplastikler su filtrelerinden ge\\xe7ebiliyor. Yani suyu ar\\u0131tarak mikroplastiklerden kurtulam\\u0131yoruz.\\n\\nHo\\u015f... Suyu art\\u0131ymay\\u0131 ba\\u015farsak bile, mikroplastiklerin deniz canl\\u0131lar\\u0131n\\u0131n dokular\\u0131na yerle\\u015fti\\u011fi\\xa0yap\\u0131lan ara\\u015ft\\u0131rmalarla sabit... Hem su bitkileri hem de suda ya\\u015fayan hayvanlar\\u0131n mikroplastiklerden azade olma \\u015fans\\u0131 yok. Bunlar\\u0131 t\\xfcketen biz de dahil di\\u011fer kara hayvanlar\\u0131 do\\u011fal olarak mikroplastikleri v\\xfccutlar\\u0131na entegre ediyor. New York Eyalet \\xdcniversitesi\'nde ger\\xe7ekle\\u015ftirilen bir ara\\u015ft\\u0131rma, insanlar\\u0131n da t\\xfcketti\\u011fi 18 bal\\u0131k t\\xfcr\\xfcn\\xfcn mikroplastik kayna\\u011f\\u0131 oldu\\u011funu ortaya koymu\\u015f durumda. Beslenme yoluyla v\\xfccudumuza ge\\xe7en mikroplastik miktar\\u0131n\\u0131n insan sa\\u011fl\\u0131\\u011f\\u0131 \\xfczerindeki uzun vadeli olumsuz etkileri net de\\u011fil ve bilim insanlar\\u0131 bu konudaki ara\\u015ft\\u0131rmalar\\u0131n\\u0131 s\\xfcrd\\xfcr\\xfcyorlar. Bildi\\u011fimiz \\u015fey \\u015fu: Kansere, cilt hastal\\u0131klar\\u0131na, organ hasarlar\\u0131na neden olan sentetik organik maddelerin \\xe7o\\u011fu okyanuslarda rahatl\\u0131kla tespit edilebiliyor...\\n\\n\\u0130lgin\\xe7 olan, mikroplastiklerin 50 y\\u0131ld\\u0131r hayat\\u0131m\\u0131zda olmas\\u0131na ra\\u011fmen miktarlar\\u0131n\\u0131n bu kadar artm\\u0131\\u015f oldu\\u011funun so\\u0131n be\\u015f y\\u0131lda anla\\u015f\\u0131lmas\\u0131. Asl\\u0131nda di\\u015f macunu ya da deterjan da dahil, g\\xfcndelik hayatta s\\u0131kl\\u0131kla kulland\\u0131\\u011f\\u0131m\\u0131z pek \\xe7ok kozmetik ve temizlik \\xfcr\\xfcn\\xfcnde\\xa0\\xf6zellikle mikroplastikler kullan\\u0131l\\u0131yordu. Plastiklerin do\\u011fada bozunurken gittik\\xe7e k\\xfc\\xe7\\xfck par\\xe7alara ayr\\u0131ld\\u0131klar\\u0131 da biliniyordu. Ne var ki mikroplastiklerin bu kadar bol oldu\\u011fu, 2012 y\\u0131l\\u0131nda marketlerde sat\\u0131lan \\xfcr\\xfcnlerde rastlanmas\\u0131yla g\\xfcndeme gelmi\\u015f durumda. Ghent \\xdcniversitesi\'nde yap\\u0131lan bir ara\\u015ft\\u0131rma, ortalama Avrupal\\u0131 bir deniz \\xfcr\\xfcn\\xfc t\\xfcketicisinin y\\u0131lda 11.000 par\\xe7a minik plastik t\\xfcketti\\u011fini ortaya koydu. Akl\\u0131n\\u0131za sadece den\\xfcz \\xfcr\\xfcnleri de gelmesin: Yak\\u0131nlarda yap\\u0131lan bir ara\\u015ft\\u0131rmada sekiz \\xfclkeden 17 tuz markas\\u0131n\\u0131n 16\'s\\u0131nda mikroplastik tespit edildi.\\xa0Yiyecekler arac\\u0131l\\u0131\\u011f\\u0131yla t\\xfcm bir ekosisteme bula\\u015fabildi\\u011finden s\\xfct, bira ve -s\\u0131k\\u0131 durun- polenlerde bile depolanabildi\\u011finden\\xa0piyasada sat\\u0131lan ballarda da\\xa0mikroplastiklere rastland\\u0131.\\n\\nYeri gelmi\\u015fken ilgin\\xe7 bir bilgiyi de sunmak iyi olur: Okyanus ak\\u0131nt\\u0131lar\\u0131 bu plastikleri belirli noktalara s\\xfcr\\xfckl\\xfcyor. Bu nedenle d\\xfcnyan\\u0131n \\xe7e\\u015fitli yerlerinde "\\xe7\\xf6p yo\\u011fun b\\xf6lgeler" olu\\u015fmu\\u015f durumda.\\xa0Kuzey Pasifik Okyanusu\'nun ortalar\\u0131nda 1985 y\\u0131l\\u0131nda ke\\u015ffedilen "B\\xfcy\\xfck Pasifik \\xc7\\xf6p Adas\\u0131" bunlardan birisi.\\xa0\\xd6zelli\\u011fiyse her bir kilogram planktona kar\\u015f\\u0131l\\u0131k, alt\\u0131 kilogram plastik bar\\u0131nd\\u0131rmas\\u0131! En kirli b\\xf6lgesinin b\\xfcy\\xfckl\\xfc\\u011f\\xfc en az T\\xfcrkiye\'nin y\\xfcz\\xf6l\\xe7\\xfcm\\xfc kadar olan b\\xf6lgeden d\\xfcnyada bir ka\\xe7 tane var ve toplam y\\xfcz\\xf6l\\xe7\\xfcm\\xfc 16 milyon kilometre kadar.\\n\\nPlastik kirlili\\u011fiyle ilgili artan kayg\\u0131lar, plastik kirlili\\u011fiyle ilgili fark\\u0131ndal\\u0131\\u011f\\u0131n artmas\\u0131na y\\xf6nelik ara\\u015ft\\u0131rma ve \\xf6rg\\xfctlenme \\xe7al\\u0131\\u015fmalar\\u0131n\\u0131n h\\u0131z kazanmas\\u0131n\\u0131 sa\\u011flad\\u0131. Ancak d\\xfcnya n\\xfcfusunun ve\\xa0sanayinin plasti\\u011fe olan ba\\u011f\\u0131ml\\u0131l\\u0131\\u011f\\u0131 her ge\\xe7en g\\xfcn art\\u0131yor.\\n\\nB\\xf6yle giderse gezegenimizdeki hemen her canl\\u0131n\\u0131n dokular\\u0131nda yo\\u011fun miktarda mikroplasti\\u011fe rastlanabilir...'