BILIM ARASI #2: HER DERDE DEVA OPUCUK

Published: Sept. 29, 2017, 9:47 p.m.

b'Dudaklar\\u0131m\\u0131z\\u0131 bir ki\\u015fi ya da nesneye dokundurmak, belki de sesli olarak biraz da\\xa0"vakumlamak" olarak tarif edebilece\\u011fimiz "\\xf6p\\xfcc\\xfck" t\\xfcrl\\xfc t\\xfcrl\\xfc k\\xfclt\\xfcrde, say\\u0131s\\u0131z anlama sahip bir insan eylemi.\\xa0Ak\\u0131llara ilk olarak a\\u015fk ve tutku gelse de, samimiyet, sayg\\u0131, boyun e\\u011fme gibi daha pek \\xe7ok anlam\\u0131 bulunuyor. \\xd6nce \\xf6p\\xfcc\\xfc\\u011f\\xfcn bu yanlar\\u0131ndan\\xa0bahsedeyim:\\n\\n\\n\\nBizim k\\xfclt\\xfcr\\xfcm\\xfczde \\xf6pmek neredeyse her g\\xfcn yapt\\u0131\\u011f\\u0131m\\u0131z bir \\u015fey... Hemen hepimiz arkada\\u015flar\\u0131m\\u0131zla kar\\u015f\\u0131la\\u015ft\\u0131\\u011f\\u0131m\\u0131zda, do\\u011frudan \\xf6pmesek de, yanaklar\\u0131 birbirine de\\u011fdirip \\u015f\\xf6yle bir havay\\u0131 \\xf6periz. Bu selamla\\u015fma\\xa0kar\\u015f\\u0131la\\u015fan iki insan\\u0131n aralar\\u0131nda samimiyet olup olmad\\u0131\\u011f\\u0131n\\u0131 hemen anlamam\\u0131za yard\\u0131mc\\u0131 olur. \\xc7o\\u011fumuz bayramlarda ya da kavu\\u015fmalarda aile b\\xfcy\\xfcklerimizin ellerini \\xf6per\\xa0aln\\u0131m\\u0131za koyar\\u0131z. \\xc7ok sayg\\u0131 duydu\\u011fumuz b\\xfcy\\xfcklerin de... Bu\\xa0davran\\u0131\\u015flar geleneklerden kaynaklanmakla birlikte temelde sayg\\u0131ya dayal\\u0131 bir ast-\\xfcst ili\\u015fkisi g\\xf6sterir. S\\u0131radan insanlar i\\xe7in bu hiyerar\\u015fi ya\\u015fa g\\xf6re belirlenirken,\\xa0T\\xfcrk ya da \\u0130talyan mafyalar\\u0131nda ya da otokrasilerde ya\\u015f\\u0131n de\\u011fil, iktidar\\u0131n g\\xf6stergesidir. Centilmenler de el \\xf6perler. Bir \\u0130ngiliz aristokrat\\u0131 ya da gentile\\xa0bir \\xe7apk\\u0131n, dikkatini cezbetmek ya da sayg\\u0131s\\u0131n\\u0131 g\\xf6stermek istedi\\u011fi bir kad\\u0131n\\u0131n elini zarif\\xe7e \\xf6pebilir. Ne var ki \\xf6pt\\xfckten sonra aln\\u0131na g\\xf6t\\xfcrmez.\\n\\nBu sayg\\u0131 g\\xf6sterisi ki\\u015fiden ki\\u015fiye olmak zorunda de\\u011fildir. \\u0130slam, hristiyanl\\u0131k ve musevilikte\\xa0kutsal oldu\\u011fu d\\xfc\\u015f\\xfcn\\xfclen nesneler de \\xf6p\\xfcl\\xfcr. Bu kutsiyet dini olmak zorunda da de\\u011fildir; bazen a\\u015f\\u0131klar, aziz sevgilinin hat\\u0131ras\\u0131 olan hediyeleri hatta foto\\u011fraflar\\u0131, mektuplar\\u0131 \\xf6pebilirler.\\n\\n\\xd6pme benzeri davran\\u0131\\u015f\\u0131n tarihteki ilk \\xf6rne\\u011fine 3500 y\\u0131l \\xf6nce yaz\\u0131lm\\u0131\\u015f sanskrit metinlerinde rastlan\\u0131r. Antropologlar \\xf6pme davran\\u0131\\u015f\\u0131n\\u0131n nas\\u0131l ortaya \\xe7\\u0131kt\\u0131\\u011f\\u0131 konusunda iki kampa ayr\\u0131l\\u0131rlar. Birinci gruptakiler\\xa0\\xf6pmenin i\\xe7g\\xfcd\\xfcsel bir davran\\u0131\\u015f oldu\\u011funu \\xf6ne s\\xfcrer. Yani "\\xf6pmeye" y\\xf6nelik programlanm\\u0131\\u015f olarak do\\u011far\\u0131z. \\u0130kinci gruptakilerse \\xf6pmenin anne-\\xe7ocuk aras\\u0131ndaki beslenme ili\\u015fkisinden evrildi\\u011fini iddia eder. Hani \\u015fu pek \\xe7ok hayvanda g\\xf6rebilece\\u011finiz, annenin besini \\xf6nce kendi \\xe7i\\u011fneyip sonra da a\\u011f\\u0131z yoluyla bebe\\u011fine vermesinden... \\xd6zellikle de "Frans\\u0131z \\xf6p\\xfcc\\xfc\\u011f\\xfc", "\\xf6perek besleme" eylemine \\xe7ok benzer, zira anneler de \\xe7i\\u011fnedikleri yiyece\\u011fi diliyle bebe\\u011fin bo\\u011faz\\u0131na do\\u011fru iter...\\n\\nEh... Frans\\u0131z \\xf6p\\xfcc\\xfc\\u011f\\xfcn\\xfc telaffuz etti\\u011fime g\\xf6re, art\\u0131k \\xf6p\\xfcc\\xfc\\u011f\\xfcn kan\\u0131m\\u0131z kaynarken ak\\u0131llara gelen ilk i\\u015flevine d\\xf6nebiliriz: \\xd6p\\xfcc\\xfck, \\xf6zellikle de iki ki\\u015finin ayn\\u0131 anda birbirini \\xf6pmesi -hadi buna "\\xf6p\\xfc\\u015fme" diyelim art\\u0131k- pek \\xe7ok k\\xfclt\\xfcrde\\xa0kar\\u015f\\u0131l\\u0131kl\\u0131 cinsel r\\u0131zan\\u0131n i\\u015faretidir. D\\u0131\\u015far\\u0131dan bakt\\u0131\\u011f\\u0131m\\u0131zda a\\u015fk\\u0131n (ya da birlikteli\\u011fin) kesin g\\xf6stergesi olarak alg\\u0131lar\\u0131z: Zira birbirlerine sar\\u0131lan,\\xa0yanak yana\\u011fa \\xf6p\\xfc\\u015fen ki\\u015filerin "sevgili olduklar\\u0131" kesin de\\u011fildir... Ama \\xf6p\\xfc\\u015f\\xfcrlerse, ku\\u015fku g\\xf6t\\xfcrmez. Bazen bir ili\\u015fkiyi resmen ba\\u015flatan \\u015fey de \\xf6p\\xfc\\u015fmektir. S\\xfcperkahramanlar\\u0131n filmin sonunda "k\\u0131z\\u0131 \\xf6perek" ilan-\\u0131 a\\u015fk etmeleri\\xa0gibi... \\xd6p\\xfc\\u015fmek evlilik t\\xf6renlerinde de vazge\\xe7ilmez bir rit\\xfceldir ve e\\u015fler nik\\xe2h memuru onay verdikten\\xa0sonra \\xf6p\\xfc\\u015f\\xfcrler. K\\xfclt\\xfcrlere g\\xf6re \\xf6p\\xfclen yer dudak, yanak veya al\\u0131n olmak \\xfczere de\\u011fi\\u015fiklik g\\xf6sterir.\\n\\n\\u015eu ana dek sayd\\u0131\\u011f\\u0131m \\xf6rneklerle, \\xf6p\\xfcc\\xfc\\u011f\\xfcn k\\xfclt\\xfcr\\xfcn bir \\xf6\\u011fesi oldu\\u011fu kadar ayn\\u0131 zamanda bir ileti\\u015fim arac\\u0131 oldu\\u011funu anlatt\\u0131m... Elbette \\xf6p\\xfc\\u015fmenin\\xa0beden \\xfczerinde de etkileri var. En me\\u015fhur olan\\u0131\\xa0a\\u011fr\\u0131n\\u0131n "\\xf6p\\xfcnce ge\\xe7mesi"... Bu tedavinin etkileri abart\\u0131lsa da, dokunma sinirlerinin a\\u011fr\\u0131 sinirlerinden daha kal\\u0131n olmas\\u0131, ger\\xe7ekten de \\xf6p\\xfcc\\xfc\\u011f\\xfc a\\u011fr\\u0131dan daha yo\\u011fun alg\\u0131lamam\\u0131za neden oluyor. Sehpaya \\xe7arpt\\u0131\\u011f\\u0131m\\u0131z baca\\u011f\\u0131m\\u0131z\\u0131 ovalaman\\u0131n bize iyi gelmesi gibi... Belki bir kur\\u015fun yaras\\u0131 ac\\u0131s\\u0131n\\u0131 de\\u011fil ama bir i\\u011fne bat\\u0131\\u011f\\u0131n\\u0131 \\xf6p\\xfcc\\xfckle bast\\u0131rmak m\\xfcmk\\xfcn olabilir. Ayr\\u0131ca\\xa0\\xf6p\\xfclen yerde damarlar\\u0131n geni\\u015flemesi ve\\xa0\\xf6p\\xfclmenin a\\u011fr\\u0131 azaltan endorfin salg\\u0131s\\u0131n\\u0131 art\\u0131rmas\\u0131, "\\xf6p\\xfcnce ge\\xe7mesindeki" ba\\u015fka etkenlerden. \\xd6p\\xfc\\u015fmek sa\\u011fl\\u0131\\u011fa da faydal\\u0131 \\xe7\\xfcnk\\xfc\\xa0tansiyonu d\\xfc\\u015f\\xfcr\\xfcyor ve stresi azalt\\u0131yor... Salya salg\\u0131s\\u0131n\\u0131 art\\u0131rd\\u0131\\u011f\\u0131 i\\xe7in di\\u015f \\xe7\\xfcr\\xfcmelerine kar\\u015f\\u0131 da etkili oldu\\u011fu \\xf6ne s\\xfcr\\xfcl\\xfcyor.'